قرارداد هوشمند (Smart Contracts) چیست؟

قرارداد هوشمند (Smart Contracts)

این قراردادها مجموعه‌ای از کدهای کامپیوتری هستند که در صورت صحت تمامی شرایط آنها به طور خودکار و مستقل از هر واسطه‌ای، دستورات تعیین شده را اجرا می کنند.

این ایده ابتدا توسط یک متخصص علوم کامپیوتر و رمزنگاری به نام نیک سزابو (Nick Szabo) مطرح شد. سزابو طی چندین سال نسخه های مختلفی از آن را منتشر کرد اما در آن سال ها چندان مورد توجه قرار نگرفتند. همزمان با ظهور بیت کوین در دنیای کریپتوکارنسی و فناوری بلاک چین فرصت مناسبی برای استفاده و ظهور قرارداد هوشمند بوجود آمده است. از این قراردادها در معاملات تجاری و پلتفرم های کریپتوکارنسی استفاده می شود.

قرارداد هوشمند دقیقا چیست؟

قرارداد هوشمند یا (Smart Contracts) مجموعه‌ای از کدها و دستورات کامپیوتری هستند که در صورت اجرای درست و دقیق تمام شروط و مفاد آن به اجرا در‌می‌آید. این قرارداد ها مانند برنامه ها و اپلیکیشن ها هستند که توسط برنامه نویسان کدنویسی می شوند. نکته مهم آنها این است که مفاد و شرایط آن از پیش کدنویسی شده و بعد از قرارگیری در شبکه غیرمتمرکز بلاک چین اجرا می شوند.

این قرارداد ها تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیستند زیرا نحوه کنترل بلاک چین اینگونه است که اطلاعات بین تمام اعضای آن توزیع می شود و پس از انتشار آن امکان تغییر آن ممکن نیست. بنابراین امکان این وجود ندارد که افراد پس از اجرای قرارداد هوشمند بخواهند بر اساس منافعشان آن را منقضی کنند یا تغییر دهند.

قرارداد سنتی و قرارداد های هوشمند

برخلاف قراردادهای هوشمند، قراردادهای سنتی برای تنظیم، نیاز به یک واسطه دارند که معمولا برای تنظیم قرارداد مبلغی را تحت عنوان کمیسیون یا کارمزد دریافت می کنند. امکان تغییر یا حذف در این قراردادها وجود دارد. علاوه بر این هر یک از طرفین می تواند از وظایف خود شانه خالی کند یعنی این امکان وجود دارد دارد که هر طرف زیر قولش بزند. به بیان ساده تر امکان تقلب در این قراردادها وجود دارد.

قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمندی که مدنظر ما هستند از چند رکن اصلی تشکیل شده اند که با وجود آنها می توانیم که یک قرارداد هوشمند داریم.

1.قراردادهای هوشمند به طرفین امضا کننده نیاز دارد که با امضای دیجیتال مورد تایید بودن قرارداد را اعلام می کنند.

2.قراردادهای هوشمند استاندارد باید به طور مستقیم به موضوع و مفاد قرارداد دسترسی داشته باشند.

3.نوشته شدن شرایط و ضوابط قرارداد قبل از اجرای آن امری الزامی است. این موارد شامل تمامی مواردی است که طرفین قرارداد ملزم به رعایت آن هستند.

4.قراردادهای هوشمند نیاز دارند که اطلاعات واقعی که خارج از بلاک چین وجود دارند را دریافت کنند. اوراکل ها این وظیفه را بر عهده دارند.

قرارداد هوشمند پس از آنکه به طور کامل نوشته شدند و شرایط و وظایف طرفین قرارداد مشخص شد، برای اجرا باید بر بستر بلاک چین منتشر شوند. نود های شبکه به بررسی و تایید و اجرای آن می پردازند.

فواید قرارداد هوشمند

این قرارداد ها روش جدیدی برای انجام توافقات هستند که تفاوت های بسیاری با روش های قبلی دارند. در اینجا فواید قرارداد هوشمند را به اختصار بیان می کنیم.

• ساز و کار این قراردادها طوری طراحی شده است که بدون نیاز به واسطه یا شخص سوم برای تایید و اجرا کار می کنند و درواقع کاملا خودکار هستند. بنابراین کاملا می توانید به قرارداد و طرفین قرارداد اعتماد کنید چون امکان تقلب و تغییر و یا حذف قرارداد وجود ندارد.
• این پلتفرم ها از امنیت بالایی برخوردار هستند زیرا از مکانیسم های رمزنگاری و محاسباتی شده استفاده می کنند.
• قرارداد هوشمند به دلیل قابلیت ها و مزیت هایی که دارند کارایی بالا و استفاده های زیادی دارند.

قرارداد هوشمند دقیقا چگونه کار می کنند؟

برای فهمیدن چگونگی اجرای این قراردادها نیازی به دانش فنی بالایی وجود ندارد و به سادگی قابل درک هستند.

این قراردادها تنها در سه مرحله اجرا می شوند. در مرحله اول شروط و مفاد قرارداد به طور کامل نوشته می شوند سپس بر روی بلاک چین ذخیره می شوند، در مرحله بعدی در صورت برآورده شدن شرایط آن، قرارداد به طور خودکار اجرا می شود و در مرحله آخر نتیجه آنها بر روی بلاک چین ذخیره می شود.

استفاده قراردادهای هوشمند

این قراردادها کاربردهای متنوعی در زمینه های گوناگونی مثل انتخابات، بیمه، خرید و فروش و سپرده گذاری رمزارزها، بانک ها و موسسات مالی، خدمات، مالکیت معنوی (قوانین کپی رایت)، اقتصاد و تجارت و بسیاری دیگر از زمینه ها کاربرد دارد.

چالش هایی که قرارداد هوشمند با آنها مواجه هستند

از این قراردادها نمی توان در سطح گسترده استفاده کرد زیرا این فناوری در کنار مزایایی که دارد به علت نوظهور بودن هنوز به سطحی که مورد انتظار است نرسیده است و مسیر طولانی‌ای تا تکمیل شدن به عنوان آینده دنیای غیرمتمرکز دارد.

• خطای انسانی: با اینکه در این قراردادها امکان تقلب وجود ندارد اما باید این نکته مورد توجهتان باشد که کدهای این قراردادها توسط انسان نوشته می شوند و این امکان وجود دارد که اشتباهاتی در آن وجود پدید آید، پس خطای انسانی یکی از ریسک های جدی این قراردادها است.
• پیچیدگی بالا: قرارداد هوشمند فناوری جدیدی هستند که کدهای پیچیده‌ای دارند و نوشتن آنها از عهده‌ی هر برنامه نویسی بر نمی آید و نیاز به تخصص نسبتا بالایی دارد.
• هزینه بالا: همانطور که دانستید یک برنامه نویس معمولی نمی تواند کدهای قرارداد هوشمند شما را بنویسد، بنابراین برنامه نویس های موجود با هزینه بالایی این کار را برای شما انجام می دهند. علاوه بر این هزینه تراکنش ها در بسیاری از بلاک چین های امروزی بسیار بالا است.
• رسمی نبودن: چالش دیگری که پیش روی قرارداد هوشمند وجود دارد این است که هنوز نهاد قضایی یا دولتی به صورت قانونی این قراردادها را به رسمیت نمی‌ شناسد و ممکن است با قانون گذاری هایی که در این زمینه انجام خواهد شد روند رشد این قراردادها کند شود و مانع بزرگی سد راه آنها قرار گیرد.

این مطلب را حتما بخوانید:کارمزد یا گس فی اتریوم چیست؟ چگونگی کار و محاسبه در شبکه بلاکچین

نتیجه گیری

قرارداد هوشمند مفهوم جدیدی است که علاوه بر تغییر در روش انجام معاملات، سیستم های معاملاتی و خدماتی را با روش متفاوتی انجام می دهند. این قرارداد ها از فناوری های جدیدی استفاده می کنند که قابلیت ها و مزایایی نظیر خودکار بودن، تمرکززدایی و امنیت بالا را فراهم می کنند و با آنکه هنوز در سطح گسترده‌ای استفاده نمی شوند، کاربردهای فراوانی در زمینه های مختلفی دارند.

اما این قراردادهای هوشمند با چالش های سختی دست و پنجه نرم می کنند. چالش هایی که ممکن است بسیار سخت و طاقت فرسا باشند اما با گذر زمان و فراگیر شدن قراردادهای هوشمند فارغ آمدن از آنها کار دشواری به نظر نمی آید.