نظریه قوی سیاه (Black Swan) چیست؟ بررسی روش های تشخیص آن

نظریه قوی سیاه و روش تشخیص آن

نظریه قوی سیاه اتفاقاتی نادر که غیر قابل پیش بینی می باشد که با احتمال وقوعی بسیار ناچیز اتفاق می افتد. به بیانی ساده تر، اتفاقاتی در چهارچوب نظریه قوی سیاه قرار می گیرد که احتمال وقوع آن بسیار کم است اما با در صورت وقوع اتفاق اثرات بسیار قوی در پی خواهد داشت.

حال برای فهم و درک بهتر این مقاله نظر شما را به یک مثال جلب می کنم:

آقای هاشمی در ۶ ماه اول سال قبل، تصمیم داشت زمینی در منطقه شمال خریداری کند. با توجه به برآوردهای خود و بررسی گذشته‌ی روند ارز و مسکن، تحلیلی انجام داد تا بتواند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را به بهترین نحو انجام دهد. او انتظار داشت با فروش ۱۰۰۰ هزار دلار خود به قیمت ۴۵ هزار تومان، زمینی در منطقه مورد نظر خود را خریداری کند. اما در بازه زمانی مورد نظر، قیمت دلار کاهش یافت و روند افزایشی در بازار زمین و مسکن رخ داد، بنابراین از خرید زمین منصرف شد. در واقع، آقای هاشمی این قسمت از سرمایه‌گذاری خود را در نظر نگرفته بود که این نشان دهنده‌ی عدم توانایی در پیش‌بینی دقیق اتفاقات آینده است. در حالی که همیشه تصمیمات سرمایه‌گذاری همراه با ریسک و نااطمینانی هستند، در برخی موارد تنها با گرفتن ریسک می‌توان به پیشرفت بیشتری دست یافت. هرگز نمی‌توان با قطعیت گفت که یک تصمیم با ریسک درست است، اما در برخی موارد باید با نااطمینانی و ترس، به سمت هدف حرکت کرد. با وجود تغییرات قیمتی که باعث شد آقای هاشمی نتوانست به هدف سرمایه‌گذاری خود دست یابد، این موضوع تحت عنوان نظریه قوی سیاه پوشش دسته‌بندی می‌شود.

نظریه قوی سیاه در واقع به ریسک های خاصی اشاره دارد که وقوع آن بسیار کم است، به حدی کم می باشد که احتمال وقوع آن غیر قابل پیش بینی باشد، اما در صورت وقوع، تاثیرات قابل توجهی دارند، و بعد از رخ دادن به صورت نامناسبی توجیه می شوند.

در واقع این دسته از افراد هیچ موقع احتمال رخ دادن پدیده‌ی قوی سیاه توجهی بهش نمی کنند، و پس از این سعی دارند این رخداد پیش بینی نشده را توجیه کنند، و به گونه ای جلوه دهند که این رویداد قابل پیش بینی بوده است.

نظریه قوی سیاه به واسطه نسیم نیکلاس طالب، تحت همین عنوان در کتابی معرفی شد و مورد بررسی قرار گرفت. این کتاب از زمان جنگ جهانی دوم شناخته شد و یکی از تاثیرگذارترین کتاب ها شناخته شد.

هدف از نظریه قوی سیاه چیست؟

هدف قوی سیاه، توضیح موقعیت هایی می باشد که به صورت غیرمنتظره رخ می دهد و تاثیرات قابل توجه و گاهی جبران ناپذیری دارند. اما معمولا پس از رخ دادن همچین موقعیت هایی، سعی دارند که به گونه ای جلوه دهند که این حوادث از قبل، قابل پیش بینی بوده و به صورت نامناسبی توجیه می کنند. در صورتی که واقعیت امر این است که انسان ها قدرت تحلیل و پیش بینی مسائل آینده و بررسی روندهای گذشته را به طور دقیق ندارند.

آیا می توان قوی سیاه را تشخیص داد؟

نسیم نیکولاس طالب، در کتاب خود این چنین بیان میکند که پدیده قوی سیاه ویژگی های زیر را دارد:

1_پدیده قوی سیاه اثرات قابل توجهی و گاهی اثرات جبران ناپذیری به همراه دارد.

2_ این پدیده معمولا برای فرد تازگی داره و در آن مقطع زمانی با آن مواجه نشده است.

3_بعد از رخ دادن این پدیده و اتفاقات، فرد سعی دارد به گونه ای جلوه دهد منتظر رخ دادن آن بوده و آن را به گونه‌ای توجیه کند.

ممکن است چنین سوالی در ذهن شما شکل بگیرد که در طول تاریخ چنین پدیده هایی رخ داده اند، و در صورت تکرار تاریخ، چه مواردی را می توان در این نظریه جا داد؟

به طور کلی وقوع جنگ یا بلایای طبیعی مانند: سیل، زلزله، آتش سوزی و.. که در انجام پروژه ها و برنامه ریزی های ما در نظر گرفته نمی شود را می توان به عنوان نظریه قوی سیاه در نظر گرفت.

چنین پدیده هایی در تاریخ رخ داده و افراد و سازمان های مختلفی را با خود درگیر کرده است.

مثال هایی از پدیده قوی سیاه در طول تاریخ

در طول تاریخ شاهد اتفاقات بی شماری که بودیم که تا پیش از وقوع، قابل پیش بینی نبوده اند.

از جمله این موارد زیر می توان به نمونه های اشاره کرد:

جنگ جهانی اول

جنگ جهانی دوم

حباب دات کام

بحران 2008

حادثه 11 سپتامبر

شیوع بیماری کویید-19

آیا قوی سیاه همیشه اثرات زیان باری به همراه خواهد داشت و به این اتفاقات منفی، قوی سیاه می گویند؟

جواب این سوال خیر است، معمولا شامل حوادث منفی و زیان نمی باشد بلکه شاهد پدیده های مثبتی در طول تاریخ می باشد.

یکی از پارامتر های مثبت در این چند سال اخیر بازار رمز ارزها(کریپتو کارنسی) می باشد.

معامله گران با در نظر گرفتن کوین های خوب به دید چند ماه رشد و پامپ های وحشتناکی حاصل سرمایه گذاران می کند. حتی می توان با توجه به صنعت های مختلف رشد های خوبی در حوزه های مختلف از جمله NFT یا  DEFIرشدهای چند صد درصدی در بازه کوتاه مدت نصیب سرمایه گذاران کند.

علت نام گذاری این پدیده به نام قوی سیاه چه بود؟

انسان ها تا یک بازه ای  از زمان بر این باور بودند که فقط قوی سفید وجود دارد در صورتیکه پس از مدتی یافتند که قوی سیاه در استرالیا وجود دارد که تا کنون پذیرش آن، برای این افراد، خارج از تصور بود.

معمولا قوی سفید را مظهر پاکی می دادند و قوی سیاه با توجه به عدم شناخت کافی، تباهی می دانند.

نسیم طالب، در کتاب قوی سیاه خود با استفاده از آمار و احتمال، به افراد کمک کرد تا بتوانند با پدیده‌های نامطلوب مقابله کنند.

چگونه می توانیم با پدیده قوی سیاه (Black Swan) مقابله کنیم؟

این نظریه سعی بر این دارد که در پیش بینی حوادث غیر منتظره کمک کند، یعنی اینکه با یادآوری به انسان ها لزوما بررسی روندهای گذشته از یک حادثه و اتفاقات و علوم و آمار احتمال به تنهایی نمی توانند برای پیش بینی حوادث آینده آسان باشد و همیشه باید راه حل در صورت مسائل از پیش تعیین نشده داشت تا به واسطه‌ی آن از وقوع بحران جلوگیری نمود و بتوانیم در بدترین شرایط بهترین تصمیم را  بگیریم.

نسیم طالب در کتاب قوی سیاه به این موضوع اشاره می کند که، بانک ها و موسسات مالی نسبت به پدیده قوی سیاه بسیار آسیب پذیر هستند و در صورتی که نتوانند در مقابل حوادث غیر قابل پیش بینی اقدام موثر و به موقعی انجام دهند، متحمل زیان های سنگینی خواهند شد.

بنابراین نمی توان از روش ها و راحل های پیشین برای حل مسائل استفاده کرد، زیرا که هر شرایط پیشامد راه حل مختص به خود را دارد. در این شرایط بهترین کاری که می توانید انجام دهید، این است که نمی توانید پیش گویی دقیقی و ثابتی داشته باشید.

ما می توانیم با به روز کردن اطلاعات و آپدیت های روزانه خود نسبت به بروز حادثه‌ای غیر قابل پیش بینی ، غافلگیر نشویم و بهترین تصمیمات را در آن زمان انتخاب نماییم.

قوی سیاه در کسب و کار

با توجه به توضیحات بالا، باید در شرایط نااطمینانی و ریسک، بهترین تصمیمات را بگیرید که منجر به سود شود. بنابراین انتخاب بازاری که در آن فعالیت می کنید و سرمایه گذاری انجام می دهید باید به طور دقیق بشناسید.

سپس نوسانات قیمتی با بازار را شناسایی کنید و در آخر با یک استراتژی مناسب با شرایط پیش رو پیاده سازی نماییم.

بنابراین می توانیم از پیامدهای قوی سیاه که ممکن است به کسب و کار ما ضربه‌ای وارد کند، به نفع خود استفاده کنیم.

توجه داشته باشید که پدیده قوی سیاه قابل پیش بینی نمی باشد و باید با استراتژی مناسب در زمان مناسب اتخاذ تصمیم نمود تا اتفاقات پیش بینی نشده را کاهش دهد و به این ترتیب، به سود رسید.

منظور از استراتژی قوی سیاه چیست؟

ممکن است شما با برخی رویدادها که قابل پیش بینی نیستند مواجه شوید. فرض کنیم که بازارهای مالی شرایط ثابت و پایداری ندارند و هر لحظه ممکن است دارایی خود را از دست دهید، در این شرایط ریسک احتمالی موجود را کاهش داده و از وقوع هر پیشامد ناگهانی از سرمایه خود محافظت کنیم.

نتیجه گیری

غیر قابل پیش بینی بودن قوی سیاه، محدودیت هایی را برای تصمیم گیرندگان به همراه دارد که می تواند آسیب زا باشد. بنابراین با استراتژی مناسب در شرایط و زمان مناسب باید از دارایی خود نسبت به پدیده‌ی قوی سیاه محافظت کنیم.

توجه داشه باشید که همیشه آمار و احتمال و بررسی روندهای گذشته نمی تواند در تصمیم گیری به ما کمک کند و همیشه احتمال وقوع خطا و یا رویداد غیر منتظره وجود دارد.

در نتیجه به کارگیری آمار بر اساس مشاهدات از گذشته، برای پیش بینی قوی سیاه، مفید وکابردی نخواهد بود و ممکن است ضررات جبران ناپذیری بر سرمایه گذاری و کسب و کارمان وارد کند.

می توانید این فرض را همیشه به یاد داشته باشید که پدیده قوی سیاه را ندیده اید، این به معنی عدم وجود آن نیست و همیشه باید از احتمال وقوع پیشامد غیرمنتظره و غیرقابل پیش بینی که وجود دارد جلوگیری نمود. نکته مهمی که وجود دارد این است که پس از پیش آمدن پدیده قوی سیاه، باید آن را پذیرفت و مقابله کردن با آن، منجر به زیان به کسب و کار و سرمایه گذاری خود می شوید.