اوراق خزانه یا اسناد خزانه چیست؟ اوراق خزانه اسلامی (اخزا)

تعریف اوراق خزانه

اوراق خزانه نوعی اوراق بهادار دولتی هستند که میزان سررسید بیش از ۱۰ سال دارند. آنها توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا برای جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌های دولتی و تأمین بدهی ملی صادر می‌شوند. این اوراق هر شش ماه یک بار بهره ثابتی را تا سررسید پرداخت می‌کنند، پس از سررسید، سرمایه اولیه به صاحب اوراق بازگردانده می‌شود.

زمینه تاریخی و تحولات اوراق خرانه داری

دولت آمریکا از دوران جنگ استقلال به منظور تامین مالی عملیات نظامی، اوراق قرضه را صادر می کرد. با این حال، نخستین بار تا اوایل قرن بیستم، اوراق خرانه به شکل فعلی خود صادر شدند. در سال ۱۹۱۷، دولت آمریکا اولین بار اوراق قرضه لیبرتی را به منظور تامین مالی برای مشارکت در جنگ جهانی اول صادر کرد.

در طی این زمان، دولت آمریکا به منظور تامین مالی برنامه ها و پروژه های مختلف، صدوراوراق خرانه داری را ادامه داده است. در سال های اخیر، دولت بیشترین میزان اوراق قرضه را برای تامین مالی پروژه های زیرساختی و تلاش های مبارزه با ویروس کرونا صادر کرده است.

اهمیت اوراق خزانه در بازارهای مالی به چند دلیل برمی‌گردد. اولین و مهم ترین، آن‌ها این است که این اوراق یکی از ایمن‌ترین سرمایه‌گذاری‌های موجود به شمار می‌روند زیرا توسط دولت آمریکا تضمین شده‌اند. این بدان معنا است که شانس ورشکستگی خیلی کم است.

ثانیا، اوراق خزانه به عنوان یک مرجع برای سایر اوراق بهادار ثابت در بازار استفاده می‌شوند. این به معنی آن است که نرخ سودی که بر روی سایر اوراق بهاداری مانند اوراق بهادار شرکتی یا اوراق بهادار شهرداری تعیین می‌شود، معمولاً بر اساس بازدهی اوراق خزانه تعیین می‌شود.

سرانجام، اوراق خزانه به عنوان یک ابزار برای سیاست پولی توسط رزرو فدرال استفاده می‌شوند. با خرید و فروش اوراق خزانه، فدرال رزرو می‌تواند نرخ بهره و کل اقتصاد را تحت تأثیر قرار دهد.

اوراق خزانه اسلامی (اخزا)

اوراق خزانه اسلامی (اخزا) یک نوع اوراق مشارکت دولتی هستند که در ایران صادر می‌شوند. این اوراق به منظور جذب منابع مالی برای دولت و تأمین بودجه کشور ایجاد شده‌اند.

در واقع، با خرید اخزا، شما به عنوان سرمایه‌گذار، بخشی از بدهی دولت را به عهده می‌گیرید و به ازای آن سودی را که به صورت سالانه مشخص شده است دریافت می‌کنید. سود اخزا به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود و در پایان مدت سررسید اخزا، سرمایه‌ی شما به شما بازگردانده می‌شود.

تمامی اخزاهای صادر شده توسط دولت ایران، مطابق با مقررات شرعی اسلامی است و به همین دلیل، به عنوان اوراق خزانه اسلامی شناخته می‌شوند.

انواع اوراق خزانه‌داری

اوراق خزانه‌داری دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فردی هستند. سه نوع اصلی اوراق خزانه‌داری شامل اوراق خزانه‌داری تی بیلز (T-bills)، اوراق خزانه‌داری تی نوتس (T-notes) و اوراق خزانه‌داری تی باندز (T-bonds) هستند. در این بخش، ما به بررسی این انواع اوراق خزانه‌داری و تفاوت‌های آن‌ها از نظر سررسید، بازدهی و ریسک می‌پردازیم.

اوراق خزانه‌داری (T-bills):

این اوراق، اوراق خزانه‌داری کوتاه‌مدتی هستند که دارای سررسید یک ساله یا کمتر هستند. آن‌ها با تخفیف به ارزش صورت‌حسابشان فروخته می‌شوند و کوپنی پرداخت نمی‌کنند. به جای آن، سود سرمایه‌گذاران در زمان سررسید اوراق پرداخت می‌شود و ارزش کامل اوراق به آن‌ها تعلق می‌گیرد. این نوع از اوراق خزانه‌داری به دلیل طبیعت کوتاه مدت و پشتیبانی دولت آمریکا، کمترین ریسک را در بین انواع اوراق خزانه‌داری دارند.

اوراق خرانه داری (T-notes) :

اوراق خرانه داری میان مدت (T-notes) از نوع اوراق بهادار خزانه داری با مدت بازپرداخت 2، 3، 5، 7 یا 10 سال هستند. این نوع اوراق بهادار هر شش ماه یکبار به صورت نرخ بهره ثابت به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شوند و پس از پایان مدت بازپرداخت، سرمایه اولیه به صاحب بلوک خزانه‌داری بازگردانده می‌شود. این نوع از اوراق خرانه داری نسبت به اوراق خرانه داری کوتاه‌مدت (T-bills) بیشتر نوسان پذیر هستند، اما هنوز هم به عنوان سرمایه‌گذاری با ریسک نسبتاً کم در نظر گرفته می‌شوند.

اوراق خرانه داری(T-bonds) :

اوراق خرانه داری بلند مدت (T-bonds) از نوع اوراق بهادار خزانه داری با مدت بازپرداخت 20 یا 30 سال هستند. این نوع اوراق بهادار هر شش ماه یکبار به صورت نرخ بهای ثابت به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شوند و پس از پایان مدت بازپرداخت، سرمایه اولیه به صاحب اوراق خزانه‌داری بازگردانده می‌شود. این نوع اوراق نوعی از اوراق بهادار خزانه داری هستند که نسبت به اوراق خرانه داری کوتاه‌مدت (T-bills) و اوراق خرانه داری میان مدت میان (T-notes) بیشترین نوسانات را نشان می‌دهند، اما نرخ بازده آن‌ها نسبت به دو نوع دیگر اوراق خزانه‌داری، بالاتر است.

تفاوت‌های بین انواع اوراق خزانه‌داری

تفاوت‌های اصلی بین انواع اوراق خرانه داری در مدت بازپرداخت، نرخ بازدهی و ریسک آن‌ها است. اوراق خرانه داری کوتاه‌مدت (T-bills) از نوع کوتاه‌مدت و کم‌ریسک‌ترین اوراق خرانه داری هستند، در حالی که اوراق خرانه داری بلندمدت (T-bonds) بلندمدت و بیشترین نوسان پذیری را نشان می‌دهند. نرخ بازده اوراق خرانه داری کوتاه‌مدت معمولاً به دلیل مدت زمان کوتاه تر بازپرداخت آن‌ها کمتر از اوراق خرانه داری میان‌مدت (T-notes) و اوراق خرانه داری بلندمدت است. با این حال، اوراق خرانه داری بلندمدت نرخ بازدهی بیشتری ارائه می‌دهند، اما همچنین بیشتر به تغییرات نرخ بهره و تورم حساس هستند.

در نتیجه، اوراق خرانه داری در انواع مختلفی ارائه می‌شوند، هر یک با ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فرد خود. درک تفاوت‌های این انواع اوراق خرانه داری در مورد مدت بازپرداخت، نرخ بازدهی و ریسک، برای سرمایه‌گذارانی که قصد دارند آن‌ها را در پرتفوی خود قرار دهند، ضروری است.

نحوه عملکرد بلوک‌های خزانه‌داری

اوراق خرانه داری یک گزینه سرمایه‌گذاری محبوب برای افراد، نهادها و دولت‌های خارجی هستند. در این بخش، نحوه صدور و حراج اوراق خرانه داری توسط دولت آمریکا، نحوه معامله و قیمت‌گذاری آن‌ها در بازار ثانویه، و عواملی که بر قیمت و بازده آن‌ها تأثیر می‌گذارند، بررسی می‌شود.

نحوه صدور و حراج اوراق خرانه داری توسط دولت آمریکا

وزارت خزانه‌داری آمریکا اوراق خرانه داری را از طریق حراج‌های دوره‌ای صادر می‌کند. این حراج‌ها توسط دفتر خدمات مالی وزارت خزانه‌داری برگزار می‌شوند و برای گستره‌ای از سرمایه‌گذاران، از جمله افراد، نهادهای مالی و دولت‌های خارجی، باز است. این حراج‌ها در یک فرایند حراجی رقابتی برگزار می‌شوند و بالاترین پیشنهاد دهندگان اوراق را دریافت می‌کنند.

برای تنوع دادن به نمونه سبد سرمایه‌گذاری خود، سرمایه‌گذاران اغلب از اوراق خزانه‌داری استفاده می‌کنند. تنوع، عملیات سرمایه‌گذاری در چندین دارایی است تا ریسک کمتری داشته باشیم. به دلیل کمتر بودن هم‌بستگی اوراق خزانه‌داری با کلاس دارایی‌های دیگر، مانند سهام و بندهای شرکتی، اغلب اوراق خزانه‌داری در نمونه سبد سرمایه‌گذاری تنوع‌بخش می‌شوند.

همچنین اوراق خزانه‌داری می‌توانند به عنوان یک حفاظت در برابر تورم استفاده شوند. تورم می‌تواند قدرت خرید نمونه سبد سرمایه‌گذاری یک سرمایه‌گذار را کاهش دهد، اما اوراق خزانه‌داری یک نرخ بازده ثابت ارائه می‌دهند که طراحی شده است تا با تورم همگام شود. این بدان معنی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند از این اوراق ها برای کمک به حفاظت از نمونه سبد سرمایه‌گذاری خود در برابر اثرات تورم استفاده کنند.

اوراق ها برای سرمایه‌گذاران چندین مزیت ارائه می‌دهند، از جمله ایمنی و قابل اعتماد بودن به عنوان یک سرمایه‌گذاری، و قابلیت تنوع‌بخشی به نمونه سبد سرمایه‌گذاری. مشخصات کم ریسک و نرخ بازده ثابت آنها گزینه سرمایه‌گذاری جذابی برای سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال حفظ سرمایه و تولید یک جریان ثابت از درآمد هستند.

خطر تورم نیز یکی دیگر از خطرات مرتبط با سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه است. خطر تورم به خطری اشاره دارد که تورم، ارزش پول نقد آینده اوراق را خرد می کند. به دلیل اینکه آنها نرخ بهره ثابتی ارائه می‌دهند، تورم می‌تواند ارزش واقعی پرداخت‌های نرخ بهره آتی اوراق را کاهش دهد.

با وجود اینکه اوراق خزانه‌ عموماً به عنوان سرمایه‌گذاری کم‌ریسک در نظر گرفته می‌شود، اما هنوز هم با برخی از ریسک‌ها همراه هستند. در این بخش، به بررسی ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه‌ای، از جمله ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک اعتبار، ریسک وام پرداخت نشده، ریسک نقدینگی و ریسک بازار پرداخته خواهیم شد.

ریسک های سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری

ریسک نرخ بهره و ریسک تورم

یکی از اصلی‌ترین ریسک‌های سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه‌ای، ریسک نرخ بهره است. ریسک نرخ بهره به ریسکی اشاره دارد که ارزش این برگه های سهام را به دلیل تغییرات در نرخ بهره، کاهش می‌دهد. هنگامی که نرخ بهره‌ها افزایش می‌یابند، ارزش برگه های موجود کاهش می‌یابد، زیرا سرمایه‌گذاران می‌توانند با سرمایه‌گذاری در آنها با نرخ بهره بالاتر، بازدهی بیشتری کسب کنند.

ریسک اعتبار و ریسک وام پرداخت نشده

اگرچه اوراق خزانه‌ای به عنوان سرمایه‌گذاری ایمن در نظر گرفته می‌شوند، اما کاملاً بدون ریسک نیستند. ریسک اعتبار به ریسکی اشاره دارد که دولت آمریکا قادر به پرداخت بدهی‌های خود نباشد. هرچند احتمال بروز وام پرداخت نشده کم است، اما این امکان وجود دارد.

خطر نقدینگی و خطر بازار

خطر نقدینگی یکی از خطرات مرتبط با سرمایه‌گذاری در بندهای خزانه داری است. این خطر اشاره دارد به این که سرمایه‌گذار در زمان نیاز، قادر به فروش بند خود با قیمت منصفانه نباشد. این خطر برای اوراق ها با میزان موجودی پایین‌تر، مانند اوراق هایی با مهلت‌های طولانی‌تر، بیشتر است.

خطر بازار یکی از خطراتی است که بر تمامی سرمایه‌گذاری‌ها، از جمله اوراق خزانه داری، اثر می‌گذارد. خطر بازار به خطری اشاره دارد که ارزش یک سرمایه‌گذاری به دلیل شرایط بازار گسترده‌تری مانند تغییرات نرخ بهره، شرایط اقتصادی و رویدادهای جهانی کاهش می‌یابد.

اگرچه بندهای خزانه داری به عنوان سرمایه‌گذاری ایمن در نظر گرفته می‌شوند، اما به طور کامل بی‌ریسک نیستند. سرمایه‌گذاران باید از خطرات مرتبط با سرمایه‌گذاری در این سهام ها، از جمله خطر نرخ بهره، خطر تورم، خطر اعتبار، خطر عدم پرداخت و خطر نقدینگی و خطر بازار آگاه باشند. با فهمیدن این خطرات، سرمایه‌گذاران می‌توانند در مورد اینکه این برگه ها برای سرمایه گذاری مناسب پرتفوی خود هستند یا خیر، تصمیمات اطلاع‌رسانی بگیرند.

نتیجه گیری

اوراق خزانه‌ای یک نوع سهام دولتی است که توسط دولت آمریکا صادر می شود تا برای تأمین مالی عملیات خود، سرمایه جمع کند. آنها به عنوان یک سرمایه گذاری کم ریسک محسوب می شوند و اغلب به عنوان معیاری برای سایر نوع اوراق بهادار ثابت استفاده می شوند.

در این مقاله، به بحث درباره نوع های مختلف بندهای خزانه‌ای، از جمله T-bills، T-notes و T-bonds پرداختیم و تفاوت های بین مهلت، عائدی و ریسک آنها را بررسی کردیم. همچنین به بررسی نحوه صدور و معامله بند های خزانه‌ای در بازار ثانویه پرداختیم و عواملی که بر قیمت و عائدی آنها تأثیر می گذارد را مورد بررسی قرار دادیم.

دریافتیم که برای سرمایه‌گذاران چندین مزیت در سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه خزانه‌ای مانند امنیت و قابلیت اعتماد به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری و همچنین توانایی تنوع دادن به پرتفوی آنها وجود دارد. با این حال، سرمایه‌گذاری در این اوراق نیز با ریسک‌هایی همراه است که شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک اعتبار، ریسک وام پرداخت نشده، ریسک نقدینگی و ریسک بازار است.

در نتیجه، اوراق قرضه خزانه‌ای گزینه سرمایه‌گذاری مفیدی برای سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال یک سرمایه‌گذاری ثابت و با کمترین ریسک هستند و می‌تواند درآمد منظم و تنوع را به آنها ارائه دهد. با درک ریسک‌ها و مزایا مرتبط با سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه خزانه‌ای، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمات اطلاع‌رسانی در مورد اینکه آیا آنها یک افزودنی مناسب برای پرتفوی سرمایه‌گذاری خود هستند بگیرند.