تسعیر ارز در بورس چیست؟ معرفی انواع روش های آن

تسعیر ارز در بورس چیست؟ معرفی انواع روش های آن

تسعیر ارز چیست؟

به صورت ساده به شناسایی تاثیرات حاصل از نرخ ارز بر سود و زیان در زمان تبدیل ارز به ریال، تسعیر ارز می گویند. برای فهم و درک این مقاله نظر شما را به یک مثال جلب می کنم:

فرض کنید شرکت پتروشیمی x کالایی را با قیمت هر بشکه 10دلار و شرکت نرخ دلار را 30,000هزارتومان در نظر گرفته است. فرض کنید در هنگام فروش کالا قیمت دلار می شود 35,000هزار تومان، بنابراین هنگام فروش این شرکت به ازای هر واحد کالا 5,000 هزارتومان از پیش بینی جلو است، که اثرش در فروش دیده می شود. تا اینجا پای تسعیر به میان نیامده است.

حالا فرض کنید شرکت می خواهد دلار را به ریال تبدیل کند و قیمت هر دلار40,000 هزارتومان شده است، در این معامله نیز شرکت 5,000 هزارتومان سود کرده است، به این فرآیند، سود ناشی از تسعیر ارز می گویند.

حالا این شرکت ها در چه صورت ضرر می کنند؟

زمانی که تبدیل دلار به ریال قیمت دلار 37,000هزارتومان باشد در این صورت شرکت ضرر ناشی از تسعیر ارز دارد؛ در این حالت شرکت سود ناشی از فروش دارد و ضرر ناشی از تسعیر ارز، که باید حسابدار محاسبه کند که شرکت در کل سود کرده یا ضرر.

معاملات ارزی به شرح زیر می باشد:

1.معاملاتی که ناشی از قرار دادهای ارزی می باشند، که این قرار دادها اجرا نشده باشند و مربوط به واحدهای تجاری باشند.

2.تسهیلاتی که قرار است تسویه آن ها به ارز صورت بگیرد.

3.معاملات کالاها و خدماتی که قرار است بهای آن ها به ارز پرداخت و دریافت شود.

4.معاملات مربوط به تحصیل یا فروش دارایی ها و تسویه بدهی ها به ارز

هدف از تسعیر ارز

با استفاده از تسعیر ارز و شرکت ها می توان میزان واقعی سود یا فروش حاصل شده را بررسی کنند، با تغییر نرخ ارز، صورت عملکرد مالی این شرکت ها نیز تغییر می کند.

ثبت تسعیر ارز

تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت می گیرد که اطمینان را ایجاد کند و صورت های مالی، تصویری مطلوب از نتایج عملکرد واحد تجاری ارائه دهند.

برای انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورت های مالی واحد تجاری باید معاملات ارزی و صورت های مالی عملیات خارجی به پول گزارشگری یا ریال تسعیر شود. یکی از بحث های مهم در حسابداری معاملات ارزی و عملیات خارجی که چه نرخی برای تسعیر به کار گرفته شود و آثار مالی ناشی از تغییر نرخ ارز چگونه در صورت های مالی شناسایی شود.

در کشوری همچون ایران به دلیل بالا بودن نرخ تورم سالیانه که نتیجه آن، کاهش ارزش پول ملی که تقریبا همه واحدهای تجاری از جمله واحدهایی که به واردات یا صادرات می پردازند، درگیر این مسئله هستند.

زمانی که معامله اولیه صورت می گیرد ثبت تسعیر معامله ارزی بر اساس نرخ ارز به ریال در برنامه حسابداری بر مبناع نوع معامله که فروش یا خرید بوده ثبت می شود.

هدف از این کار، این است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت گیرد که نتایج آن با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریان های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد..

در صورت های مالی تسعیر در دو دسته از اقلام وضع می شود:

اقلام بانکی: مانند موجودی نقد، سپرده کوتاه مدت، اوراق و.. که با تغییر نرخ تسعیر ارز، در این اقلام اثرگذار است و می تواند به سود یا زیان شرکت ها منجر شود.

اقلام غیر بانکی: موجودی کالا، پیش دریافت، پیش پرداخت و.. که با تغییر نرخ تسعیر ارز، در این اقلام اثر ندارد.

روش های تسعیر ارز

حسابداران به طور کلی 3 روش را برای محاسبه نرخ ارز استفاده می کنند.

1.تسعیر روزانه

حسابداران در این روش تسعیر نرخ ارز را بر اساس نوسانات روزانه انجام می دهند که از دقت بالایی برخوردار می باشد.

2.تسعیر ماهانه(دوره مالی مشخص)

حسابداران در این روش هر ماه در هر دوره مالی تسعیر نرخ ارز را محاسبه می کند.

3.تسعیر سالانه

حسابداران در این روش تسعیر سالانه، نرخ ثابتی در طول سال برای ثبت نرخ معاملات شرکت در نظر گرفته می شود و در انتهای سال مانده های حاصل از معاملات تسعیر شده و سود یا زیان حاصل از تسعیر ارز شرکت محاسبه می شود که این روش نسبت به دو مورد بالا دقت کمتری دارد.

تسعیر نرخ ارز بر شرکت ها

شرکت هایی که معمولا وارد کننده می باشند با توجه به پرداخت های آن ها با ارز خارجی، در صورت افزایش نرخ ارز متضرر می شوند و این مورد درباره شرکت های صادراتی بالعکس است. اگر نرخ ارز افزایش پیدا کند با توجه به اینکه این شرکت ها ارز دریافت می کنند، از این موضوع منتفع می شوند که بسیاری از بانک ها تحت مرادوات خارجی تحت تاثیر نرخ تسعیر ارز هستند.

بسیاری از بانک ها دارایی های بلوکه شده در خارج از کشور دارند که از محل آن ها، سود و زیان هایی شناسایی می شود، در حالی که با تغییر نرخ تسعیر این رقم نسبت به رقم قبلی، سود هر سهم را به صورت دفتری بالاتر می برد که این سود قابل توزیع نیست. اما اوضاع بانک ها را به لحاظ ترازنامه ای بهبود می بخشد؛ و ویژگی این دسته از بانک ها که مازاد ذخیره ارزی دارند، می توانند بهره بیشتری از این تغییر نرخ تسعیر ببرند.

بسیاری از بانک ها که شعب خارج از کشور دارند، مقدار زیادی از دارایی های ارزی، مشکوک الوصول-معوق است، اما بانک هر سال با استفاده از تسعیر نرخ ارز، از محل این دارایی های مشکوک الوصول-معوق، سود شناسایی می کند و به همین دلیل بانک ها هر سال به شدت به دنبال بازنگری در نرخ تسعیر ارز هستند. همچنین در بسیاری از سال ها برخی بانک ها با داشتن پوزیشن های منفی، در حال شناسایی سود تسعیر هستند که محل ابهام گسترده ای است.

اما متاسفانه سود هایی که بانک ها طی چند سال اخیر شناسایی کردند، کیفیت چندانی نداشته است. تحقیقات نشان می دهد بین سود و زیان ارز اندوخته ارزی شرکت با بازده سهام و سودآوری آتی، ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد و ارتباط تغییرات ارزی با بازده سهام و سود آوری آتی معکوس معنادار است.

نتیجه گیری

در این مقاله سعی کردیم مفهموم تسعیر ارز را برای شما شرح دهیم. برای ثبت معاملات ارزی و عملیات خارجی یک واحد تجاری باید صورت های مالی به واحد پول گزارشگری یا ریال تسعیر شود و تاثیر نرخ ارز بر عملیات مالی آن واحد بررسی شود.