بازارساز خودکار (AMM) چیست؟ نحوه کار و مزایا و معایب آن

بازارساز خودکار(AMM) چیست؟

در دنیای رمزارز، بازارسازی خودکار (AMM) به عنوان یک الگوریتم جای خود را پیدا کرده است. این الگوریتم، برای تبدیل دارایی‌های رمزارزی به یکدیگر و فراهم کردن امکان خرید و فروش آن‌ها، به کار می‌رود.

AMM، به عنوان یک راهکار نوین در بازار رمزارزها، از برخوردهایی با صفحات سفید پشتیبانی می‌کند و برای افرادی که در بازار رمزارزی جدید هستند، به عنوان یک ابزار مفید جهت شروع به کار محسوب می‌شود.

در این مقاله، به بررسی و توضیح کاربرد AMM، اصول و الگوریتم‌های آن، مزایا و معایب آن، و همچنین مقایسه آن با سایر روش‌های بازارسازی پرداخته خواهد شد.

صرافی‌های غیر متمرکز، همانند صرافی‌های متمرکز، بستری برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال در دنیای کریپتوکارنسی هستند. با این حال، در مقابل صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیر متمرکز اجازه دسترسی به دارایی‌ها و سهام کاربران‌شان را ندارند.

به همین دلیل، برای انجام معاملات، این صرافی‌ها از روش‌های دیگری استفاده می‌کنند. یکی از روش‌هایی که صرافی‌های غیر متمرکز از آن استفاده می‌کنند، استفاده از بازارسازهای خودکار یا AMM است.

Automated Market Maker به عنوان ابزاری خاص و مفید برای اتریوم و دیفای محسوب می‌شوند. علاوه بر اینکه به صورت غیر متمرکز فعالیت می‌کنند، همواره در دسترس بوده و از روش‌های قدیمی برای ایجاد ارتباط بین خریداران و فروشندگان استفاده نمی‌کنند.

یکی از ویژگی‌های جالب بازارساز خودکار، عدم وابستگی آن به کنترل نهادها یا سازمان‌هاست و همه می‌توانند به عنوان AMM در بازار کریپتوکارنسی فعالیت کنند.

AMM ها کاربردهای مختلفی دارند، از جمله:

صرافی های غیرمتمرکز:

AMM ها معمولاً در صرافی های غیرمتمرکز (DEX) برای تسهیل تجارت بین ارزهای دیجیتال مختلف استفاده می شوند. DEX ها در سال های اخیر به دلیل توانایی آنها در ارائه حریم خصوصی، امنیت و دسترسی بیشتر در مقایسه با صرافی های متمرکز محبوبیت پیدا کرده اند.

تامین نقدینگی:

LPها می توانند در معاملات انجام شده در استخر نقدینگی متناسب با سهم خود از استخر، کارمزد دریافت کنند. این امر LP ها را تشویق می کند تا نقدینگی به بازار ارائه دهند که به حفظ نقدینگی بازار کمک می کند و خطر نوسانات زیاد قیمت را کاهش می دهد.

صدور توکن:

از AMM ها نیز می توان برای صدور توکن های جدید استفاده کرد. یک پروژه می تواند یک استخر نقدینگی برای توکن خود ایجاد کند و معامله گران می توانند توکن را در AMM خریداری و بفروشند. این می تواند به پروژه کمک کند تا نقدینگی را تقویت کند و بازاری برای توکن خود ایجاد کند.

AMM ها روش انجام معاملات ارزهای دیجیتال و تامین نقدینگی را متحول کرده اند. ماهیت خودکار آنها امکان داد و ستد مداوم و ساختار غیرمتمرکز را فراهم می کند که ثابت شده است در برابر دستکاری و سانسور بازار انعطاف پذیرتر است.

استخر نقدینگی در بازار ساز خودکار

در بازارسازهای خودکار (AMMs)، استخرهای نقدینگی نقش اساسی در فعال سازی معاملات غیر متمرکز ارزهای دیجیتال بازی می کنند. استخر نقدینگی، قرارداد هوشمندی است که حاوی ذخیره دو نوع توکن مختلف است، معمولاً توکن اصلی بلاکچین و یک توکن دوم است که به عنوان مبادله با توکن اصلی شناخته شده است.

این توکن ها توسط ارائه دهندگان نقدینگی در این استخر وارد می شوند و به عنوان مقابله، سهمی از هزینه های معاملات تولید شده توسط AMM را دریافت می کنند.

استخر نقدینگی به AMM این امکان را می دهد که به معامله گران نقدینگی پایدار را بدون نیاز به یک دفتر سفارشات متمرکز ارائه دهد. به جای اینکه معامله گران در یک دفتر سفارشات متمرکز قرارداده شوند، استخر نقدینگی از یک الگوریتم برای تعیین قیمت توکن معامله ای براساس نسبت دو توکن در استخر استفاده می کند.

وقتی یک معامله گر می خواهد توکنی را خریداری یا فروش کند، می تواند با مستقیم معامله با استخر نقدینگی، توکن را معامله کند و الگوریتم بر اساس اندازه معامله و نسبت فعلی دو توکن در استخر، قیمت توکن را تعیین می کند.

نحوه کار بازارساز خودکار

برای درک بهتر نحوه کار بازارساز خودکار، فرض کنید قرار است در معامله جفت ارز UNI/ETH شرکت کنید و با فروش توکن‌های اتریوم، توکن‌های یونی‌سواپ را خریداری کنید. در ابتدا، باید توکن‌های اتریوم خود را وارد استخر نقدینگی کنید و سپس در مقابل آن‌ها، توکن یونی‌سواپ را از صرافی تهیه کنید.

با تزریق اتریوم به استخر نقدینگی، حجم اتریوم‌های در استخر افزایش می‌یابد و در ازای دریافت توکن یونی‌‌سواپ، حجم این توکن‌ها نیز کاهش می‌یابد. با این اتفاق، قیمت اتریوم کاهش و قیمت یونی‌سواپ افزایش می‌یابد و این روند تا زمانی که معامله‌گران دیگر توکن‌های اتریوم را خریداری و یونی‌سواپ را به استخر منتقل کنند، ادامه خواهد داشت.

ممکن است فکر کنید که برای خرید توکن‌های اتریوم و فروش یونی‌سواپ، زمان زیادی لازم است تا دیگران توکن‌های اتریوم خود را بخرند و یونی‌سواپ را به استخر منتقل کنند، اما در این اشتباهید.

چرا که بیشتر معامله‌گران، در صورت کاهش حجم توکن‌های موجود در استخرها، تمایل دارند آن‌ها را خریداری کنند و در سبد دارایی‌های خود نگه دارند. با این اتفاق، قیمت‌ها دوباره به حد متعادل خود باز می‌گردند و بازار به روند خود ادامه می‌دهد.

نسبت وزنی از فرمول زیر بدست می آید:

x * y = k

این فرمول نشان می‌دهد که با افزایش حجم اتر در استخر، مقدار USDT در استخر کمتر می‌شود و باعث افزایش قیمت اتر می‌شود. به همین ترتیب با افزایش حجم USDT در استخر، مقدار اتر در استخر کمتر می‌شود و باعث افزایش قیمت USDT می‌شود.

با استفاده از این فرمول، بازارساز خودکار تلاش می‌کند تا قیمت دو ارز در یک جفت ارز مشخص شده را در حالت تعادل نگه دارد. در واقع، بازارساز خودکار از این فرمول به عنوان یک ابزار برای تنظیم نرخ تبدیل بین دو ارز استفاده می‌کند.

در هر زمانی که قیمت یکی از دو ارز در جفت ارز بالاتر یا پایین‌تر می‌رود، بازارساز خودکار با تغییر حجم ارزهای موجود در استخر، سعی می‌کند تا تبدیل بین دو ارز را به حالت تعادل بازگرداند.

همچنین، بازارساز خودکار به عنوان یک نوع از شبکه‌های اجتماعی مالی عمل می‌کند. در این شبکه، معامله‌گران می‌توانند با استفاده از پروتکل بازارساز خودکار، نقش بزرگی در تعیین نرخ تبدیل بین دو ارز داشته باشند.

با این حال، باید به این نکته توجه داشت که بازارساز خودکار هیچگونه تضمینی برای ارزش ارزها ندارد و فقط به عنوان یک ابزار برای تبادل ارزها و تعیین نرخ تبدیل بین دو ارز استفاده می‌شود.

رابطه بازارساز خودکار و ضرر غیر دائمی

بازارساز خودکار در صورتی که به درستی تنظیم نشود، ممکن است باعث ایجاد ضرر غیر دائمی برای صاحبان توکن‌ها شود. در واقع، بازارساز خودکار می‌تواند با تزریق سرمایه به استخر نقدینگی، باعث افزایش حجم معاملات و افزایش قیمت توکن‌های موجود شود.

اما در برخی موارد، با افزایش حجم و قیمت، بازارساز خودکار ممکن است به دلیل ناهماهنگی با تقاضای واقعی بازار، باعث ایجاد ضرر غیر دائمی برای صاحبان توکن‌ها شود.

برای مثال، با استفاده از بازارساز خودکار، ممکن است قیمت توکن‌ها در بازه‌ای بالاتر از قیمت واقعی آن‌ها قرار بگیرد. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد تقاضای مصنوعی و بازار شده و در نتیجه معاملات با ارزش بالاتری برای توکن‌ها انجام شود.

اما در این موقعیت، صاحبان توکن‌ها به دلیل افزایش قیمت موقت و غیر دائمی، ممکن است ترغیب شوند که توکن‌های خود را به قیمت بالا بفروشند. با این حال، پس از اتمام موج خرید، قیمت توکن‌ها به سطح واقعی خود بازگردیده و صاحبان توکن‌ها ممکن است با خسارت روبرو شوند.

بازارساز خودکار باید با دقت و به دور از هرگونه تلاش برای تحریک قیمت توکن‌ها، تنظیم شود. استفاده از بازارساز خودکار به صورت گسترده در صرافی‌های مختلف، می‌تواند باعث کاهش شدید نوسانات بازار و افزایش استحکام بازار شود. از این رو، بسیاری از صرافی‌ها در حال حاضر از بازارساز خودکار برای بهبود کارایی بازار و جلوگیری از وقوع ضرر غیر دائمی استفاده می‌کنند.

مزایای بازار ساز خودکار

تامین نقدینگی:

تامین نقدینگی بازار را آسان تر کرده است. بازارسازان می‌توانند توکن‌ها را به استخر نقدینگی سپرده‌گذاری کنند و بازده سرمایه‌گذاری خود را کسب کنند، که بازار نقدشونده‌تری را برای معامله‌گران ایجاد می‌کند.

تمرکززدایی:

معمولاً بر روی شبکه های بلاک چین غیرمتمرکز ساخته می شوند، به این معنی که در برابر سانسور و کنترل مقاومت بیشتری دارند. این باعث می شود آنها جایگزین غیرمتمرکز و شفاف تری برای صرافی های متمرکز سنتی باشند.

هزینه های کمتر:

می توانند کارمزد معاملاتی کمتری را در مقایسه با صرافی های سنتی ارائه دهند. این به این دلیل است که AMM ها به گونه ای طراحی شده اند که خودکار باشند و به مداخله انسانی کمتری نیاز دارند که منجر به هزینه های عملیاتی کمتر می شود.

بدون سفارش:

نیازی به دفترچه سفارش ندارند، به این معنی که معامله گران می توانند به راحتی دارایی ها را خریداری یا بفروشند بدون اینکه نگران لغزش یا پیش فروش شدن باشند.

دسترسی:

صرف نظر از سطح تخصص یا میزان سرمایه ای که برای سرمایه گذاری دارند، معامله گری را برای همه قابل دسترس تر کرده اند. با آنها، هر کسی می تواند نقدینگی را در بازار فراهم کند و بازده سرمایه گذاری خود را کسب کند.

معایب بازار ساز خودکار:

از دست دادن دائمی:

یکی از بزرگترین معایب AMM ها از دست دادن دائمی است. این زمانی است که قیمت دو دارایی موجود در استخر نقدینگی متفاوت می شود و در نتیجه برای تامین کنندگان نقدینگی زیان می شود. زیان دائمی می تواند خطر قابل توجهی برای تامین کنندگان نقدینگی، به ویژه در بازارهای بی ثبات باشد.

در دسترس بودن دارایی محدود:

AMM ها در حال حاضر محدود به جفت های معاملاتی هستند که از نقدینگی بالایی برخوردار هستند. این به این معنی است که یافتن نقدینگی برای توکن های کمتر محبوب ممکن است چالش برانگیز باشد، که می تواند گزینه های معاملاتی را برای کاربران محدود کند.

کنترل محدود:

AMM ها در مقایسه با صرافی های سنتی، سطح کنترل یکسانی بر معاملات خود را در اختیار کاربران قرار نمی دهند. این می تواند برای معامله گران پیشرفته ای که به ابزارهای معاملاتی پیچیده تری نیاز دارند، یک نقطه ضعف باشد.

پتانسیل برای دستکاری:

در حالی که AMM ها غیرمتمرکز هستند، هنوز در معرض دستکاری نهنگ ها یا معامله گران بزرگ هستند که می توانند بر قیمت دارایی ها در استخر نقدینگی تأثیر بگذارند.

کشف قیمت محدود:

AMM ها در کشف قیمت در مقایسه با صرافی های سنتی موثر نیستند، که می تواند منجر به کشف قیمت کمتر شود.

آینده بازارساز خودکار چگونه است؟

در آینده، با توجه به توسعه فناوری ها و استفاده از بلاکچین و قابلیت های هوش مصنوعی، بازارسازی خودکار بهبود خواهد یافت. برخی از توسعه دهندگان در حال حاضر به دنبال ایجاد بسترهای بازارسازی خودکار هستند که از الگوریتم های پیشرفته تری استفاده کرده و بهبود قابل توجهی در نحوه عملکرد بازارسازی خودکار خواهند داشت.

علاوه بر این، توسعه دهندگان به دنبال ایجاد بسترهای بازارسازی خودکاری هستند که بتوانند بازارهای دیگری را در بلاکچین متصل کنند، به طوری که تغییرات در یک بازار بر روی بازارهای دیگر نیز تاثیرگذار باشد.

اما در عین حال، با توجه به حساسیت بازارسازی خودکار و تأثیراتی که می‌تواند در بازار داشته باشد، ریسک هایی وجود دارد. در صورت بروز خطاهای برنامه نویسی، ممکن است باعث خسارت های قابل توجهی برای معامله گران شود. بنابراین، باید همواره به روز رسانی و اصلاحات نرم‌افزارهای بازارسازی خودکار انجام شود تا این ریسک ها کاهش یابد.

با وجود این، می توان گفت که با توجه به پتانسیل های بالقوه بازارسازی خودکار، احتمالاً در آینده این فناوری به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای تجارت و سرمایه گذاری در بلاکچین شناخته شده و استفاده خواهد شد.

نتیجه گیری

با توجه به افزایش روزافزون معاملات آنلاین و غیرمتمرکز و رشد بازارهای دیجیتال، بازارسازی خودکار به عنوان یک روش نوین در پشتیبانی از معاملات آنلاین شناخته شده است. با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، بازارسازان خودکار توانسته‌اند با بهینه‌سازی قیمت‌گذاری و نوسانات بازار، به کاربران خدماتی با کیفیت بالا و قابل اعتماد ارائه دهند.

از مزایای بازارسازی خودکار می‌توان به تسهیل در معاملات، افزایش حجم معاملات، کاهش هزینه‌های نگهداری و بهبود شفافیت بازار اشاره کرد. با این حال، نوسانات بیش از حد بازار و همچنین نیاز به اعتماد کاربران به این فرایند نوین از جمله چالش‌های بازارسازی خودکار است.

با توجه به مزایا و چالش‌های موجود، احتمالاً بازارسازی خودکار در آینده بیشتر به کار گرفته خواهد شد ولی نیاز به توسعه و بهبود الگوریتم‌های بازارسازی خودکار و نیز تامین امنیت و اعتماد کاربران به این فرایند همچنان ادامه خواهد داشت.